Μουσείο και Τεχνολογία
Κείμενο: Ελπίδα Σδράλη, Υπεύθυνη Διαχείρισης Social Media
Βρισκόμαστε ήδη στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, οι σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες υπάρχουν πλέον παντού γύρω μας, ενώ το μεγαλύτερο κομμάτι του κόσμου έχει πλέον εξοικειωθεί με τη χρήση τους απολαμβάνοντας πληθώρα νέων δυνατοτήτων. Φυσικά, τα Μουσεία υιοθέτησαν από την πρώτη στιγμή τις νέες τεχνολογίες και μάλιστα με διαφορετικούς τρόπους εφαρμογής και σε διάφορους τομείς της λειτουργίας τους.
Σκοπός της χρήσης των νέων τεχνολογιών από τα Μουσεία είναι αφενός η υιοθέτηση των νέων τάσεων ώστε να παραμείνουν σύγχρονα της εποχής τους και αφετέρου η βελτιστοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών τους προς τους επισκέπτες, αλλά και προς την κοινωνία στην οποία βρίσκονται και δραστηριοποιούνται.
Άλλωστε, βασικό στοιχείο των σημερινών Μουσείων είναι ο ανθρωποκεντρισμός τους, σε αντίθεση με τις παλαιότερες πρακτικές, όπου επίκεντρο ήταν κυρίως το αντικείμενο και οι συλλογές. Αυτό σημαίνει, ότι το Μουσείο πλέον στρέφει το ενδιαφέρον του προς το άτομο – επισκέπτη επιθυμώντας να ικανοποιήσει την ανάγκη του για πληροφόρηση, εκπαίδευση και ψυχαγωγία. Σε αυτό το πλαίσιο, οι νέες τεχνολογίες έρχονται να συμπληρώσουν το τοπίο.
Αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν για το χώρο του Μουσείου:
- βάσεις δεδομένων για την καταγραφή, τεκμηρίωση και διαχείριση των μουσειακών συλλογών και των αντικειμένων
- πολυμέσα για την παρουσίαση και ερμηνεία των εκθέσεων (εικόνες, βίντεο, αφηγήσεις, μουσική κα.)
- χρήση του διαδικτύου για την παροχή ενημέρωσης, τη διάχυση εκπαιδευτικού υλικού ή ακόμη και τη δημιουργία ψηφιακής περιήγησης (virtual tour)
- ψηφιακές εκδόσεις (e-book, e-magazine)
- αξιοποίηση πλήθους ηλεκτρονικών συστημάτων στην υποστήριξη των καθημερινών λειτουργιών του και
- ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας, όπως e-mail, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστοσελίδα, newsletter, κλπ. για την επικοινωνία του με τους επισκέπτες αλλά και με κάθε ενδιαφερόμενο.
Μία από τις βασικότερες χρήσεις των νέων τεχνολογιών στα Μουσεία γίνεται στο χώρο των εκθέσεων, όπου επιλέγονται προσεκτικά το πλήθος και το είδος των ψηφιακών συστημάτων για την υποστήριξη του μουσειακού αφηγήματος. Ανάμεσα στις επιλογές περιλαμβάνονται: οθόνες και προβολείς βίντεο, media player με δείγματα μουσικής ή αποσπάσματα αφηγήσεων, εφαρμογές με τις οποίες ο επισκέπτης μπορεί να αλληλοεπιδράσει κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, ειδικός φωτισμός και πολλά άλλα.
Σε πολλές περιπτώσεις, όπως και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων & Μουσείο Μανιταριών, επιλέγεται η δημιουργία εκθεσιακών ενοτήτων «επαυξημένης πραγματικότητας». Σε αυτές, τα εκθέματα συνυπάρχουν με εικόνες, γραφιστικά, κείμενα με πληροφορίες, καθώς και τελευταίας τεχνολογίας συστήματα. Δημιουργείται με αυτό τον τρόπο ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον εκθεσιακό περιβάλλον με πλήθος πληροφορίας.
Η τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα και ωφελεί τόσο τους σχεδιαστές των Μουσείων, όσο και τους επισκέπτες τους. Από την πλευρά των Μουσείων, δίνεται η δυνατότητα να εξηγήσουν περίπλοκα νοήματα με κατανοητό τρόπο και με εντυπωσιακά χαρακτηριστικά. Παράλληλα, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν ακόμα περισσότερο την περιήγησή τους στο Μουσείο. Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός, ότι χάρη στις νέες τεχνολογίες προσκαλούνται στα Μουσεία και νέες ομάδες επισκεπτών, αφού δίνεται η δυνατότητα για νέους και ελκυστικούς τρόπους περιήγησης σε αυτά.
Και παρά τις αρχικές ανησυχίες στα τέλη του 20ου αιώνα για πιθανή αντικατάσταση των Μουσείων από ψηφιακά περιβάλλοντα, παρατηρούμε πόσο ευεργετική υπήρξε τελικά η χρήση των νέων τεχνολογιών. Μάλιστα, αποδείχθηκε ότι η επίσκεψη στους μουσειακούς χώρους και η επαφή με τα εκθέματα όχι απλά δεν ξεπεράστηκε, αλλά αντιθέτως ενισχύθηκε από τη χρήση της τεχνολογίας, αφού ανοίγονται νέοι ορίζοντες για τα Μουσεία και το μέλλον τους.
