Τσίφτης: στα πρόθυρα της εξαφάνισης

Γιώργος Χανδρινός, Ορνιθολόγος

Ο Τσίφτης Milvus migrans είναι ένα μεσαίου μεγέθους αρπακτικό, με σκουροκαστανό χρώμα, μακριές φτερούγες και ελαφρά διχαλωτή ουρά. Είδος με ευρύτατη κατανομή στην Αφρική, την Ασία, αλλά και σε τμήμα της Ευρώπης, ήταν κάποτε πολύ πιο διαδεδομένο στην Ελλάδα. Τα τελευταία όμως χρόνια ο αριθμός των αναπαραγόμενων ζευγαριών έχει μειωθεί δραματικά, σε σημείο που πλέον απειλείται με εξαφάνιση. Ο πληθυσμός του πάντως αυξάνει τον χειμώνα, κυρίως στους μεγάλους υγρότοπους της βόρειας Ελλάδας, ενώ αρκετά πουλιά ( π.χ από την Γερμανία κλπ) διέρχονται πάνω από την χώρα μας κατά την φθινοπωρινή κυρίως, μετανάστευση τους προς τα νότια. Ο Τσίφτης απαντάται κυρίως σε πεδινές και ημιπεδινές περιοχές με αραιά δάση, καλλιέργειες με φυτοφράχτες κλπ ιδιαίτερα δε σε κοιλάδες ποταμών με παραποτάμια βλάστηση, κάποτε δε ήταν είδος πολύ γνωστό στην περιοχή των Μετεώρων, που φιλοξενούσε αρκετά ζευγάρια. Φωλιάζει σε δένδρα, τρέφεται δε με μεγάλη ποικιλία μικρών σπονδυλόζωων, μεγάλα έντομα και, σε μεγάλο βαθμό, ψοφίμια και απορρίμματα.

Επειδή πρόκειται, γενικά, για αρπακτικό που προσαρμόζεται εύκολα στις ανθρώπινες δραστηριότητες οι λόγοι της μείωσης των πληθυσμών του Τσίφτη και των αρνητικών του τάσεων στην Ελλάδα, δύσκολα μπορούν να ερμηνευτούν, αφού, μάλιστα, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι πληθυσμοί του φαίνεται να αυξάνουν. Στη χώρα μας πάντως το είδος απειλείται κυρίως από την υποβάθμιση των πεδινών δασών όπου συνήθως φωλιάζει, την εντατικοποίηση της γεωργίας και, σε άγνωστο βαθμό, από τη λαθροθηρία, τα δηλητηριασμένα δολώματα, τα τοξικά υπολείμματα σε σκουπιδότοπους όπου συχνά τρέφεται, τα φυτοφάρμακα και τη γενικότερη ενόχληση του από τον άνθρωπο την περίοδο της αναπαραγωγής. Με δεδομένο ότι έχει χαρακτηριστεί ως είδος «Κρισίμως Κινδυνεύον», η επιβίωση του στη χώρα μας απαιτεί την άμεση εφαρμογή ειδικών διαχειριστικών μέτρων προστασίας.