Οι νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
του Μπουρνάρη Θωμά, Επίκουρου Καθηγητή στη Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Τις τελευταίες δεκαετίες η χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) έχει παρεισφρήσει σε κάθε δραστηριότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Αυτό που σίγουρα όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει είναι την επαφή του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, την ευωδιά των λουλουδιών, την ομορφιά του τοπίου, το τάισμα των ζώων. Άλλωστε έρευνες έχουν αναδείξει την σημασία του φυσικού περιβάλλοντος στη ψυχική και σωματική υγεία του ανθρώπου.
Παρόλα αυτά, στη σύγχρονή εποχή όπου οικονομικοί και χρονικοί περιορισμοί δεν επιτρέπουν στον άνθρωπο και ιδιαίτερα στα νέα παιδιά των πόλεων να «ξεφύγουν» από την καθημερινότητα και να νιώσουν τις χαρές του φυσικού περιβάλλοντος, οι ΤΠΕ δίνουν σημαντικές λύσεις, πάντα με συμπληρωματικό τρόπο στην άμεση φυσική εμπειρία. Ειδικότερα στον τομέα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ) οι ΤΠΕ δίνουν σήμερα μοναδικές δυνατότητες που βοηθούν στην απόκτηση περιβαλλοντικής συνείδησης από τους μαθητές. Αν θεωρήσουμε ότι, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η UNESCO, η ΠΕ «είναι μια διαρκής διαδικασία μέσω της οποίας τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες θα συνειδητοποιήσουν το περιβάλλον τους και θα αποκτήσουν τις γνώσεις, τις αξίες, τις ικανότητες, την εμπειρία και επίσης τη θέληση που θα τους επιτρέψουν να δράσουν ατομικά και συλλογικά με σκοπό την επίλυση των σημερινών και μελλοντικών προβλημάτων του περιβάλλοντος» τότε οι ΤΠΕ με την ανάπτυξη τους δίνουν καθημερινά νέες δυνατότητες σε αυτή τη διαρκή διαδικασία. Αρχικά, με την χρήση των κοινωνικών δικτύων στο διαδίκτυο διευκολύνουν την επικοινωνία, με τη δημιουργία μαθητικών κοινοτήτων στον τομέα της ΠΕ. Ο τρόπος αυτός επικοινωνίας βοηθά στην άμεση ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των μαθητικών κοινοτήτων σε περιβαλλοντικά ζητήματα που προκύπτουν και σε άμεση δράση, είτε με την φυσική του παρουσία ή απλά με την συμμετοχή σε ένα κάλεσμα ή ψήφισμα για ένα περιβαλλοντικό ζήτημα. Παράλληλα, η χρήση των multimedia (εικόνα, ήχος, βίντεο) δίνουν στους μαθητές την δυνατότητα να έρθουν σε επαφή και να αναζητήσουν μόνοι τους, σε μια διαδικασία παιχνιδιού τις απαραίτητες πληροφορίες για το περιβάλλον. Η διαδραστικότητα, που προσφέρουν πολλές διαδικτυακές εφαρμογές, δίνει την δυνατότητα της αμφίδρομης επικοινωνίας και επίλυσης διαφόρων αποριών και προβλημάτων. Με την χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών είναι δυνατόν οι μαθητές να περιηγηθούν σε τόπους που πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να επισκευθούν, ενώ παράλληλα η χρήση της τεχνολογίας του εικονικού περιβάλλοντος δίνει την ευκαιρία να περιηγηθούν σε αυτούς και να ζήσουν έστω και εικονικά το φυσικό τοπίο. Τέλος, το διαδίκτυο προσφέρει άμεσα την απαραίτητη πληροφόρηση και γνώση για οποιοδήποτε περιβαλλοντικό ζήτημα στο οποίο ο μαθητής μπορεί να ανατρέξει, να αφουγκραστεί τις διάφορες απόψεις, να συμμετέχει , να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα και να δώσει και την δική του άποψη στα ζητήματα που αφορούν το φυσικό περιβάλλον.
Όμως, το φως του ήλιου, η ροή του νερού, το άγγιγμα του αέρα, η μυρωδιά των λουλουδιών είναι αναντικατάστατα και δεν μπορούν να περάσουν μέσα από τα άψυχα κομμάτια της όποιας τεχνολογίας προσπαθήσει να τα αντικαταστήσει.
