Χρυσογέρακο: Ένα άγνωστο γεράκι της Ελλάδας
Κείμενο: Γιώργος Χανδρινός, Ορνιθολόγος
Το Χρυσογέρακο (Falco biarmicus) είναι ένα σπάνιο και τοπικό επιδημητικό είδος στην Ελλάδα. Έχει παρόμοιο μέγεθος με τον Πετρίτη, αλλά πιο λεπτό σώμα και μακρύτερη ουρά. Το κάτω μέρος του σώματος και των φτερούγων στα ενήλικα πουλιά είναι άσπρο με καστανόμαυρες πιτσιλιές, ενώ το πάνω μέρος ανοιχτό γκρί/καφέ. Έχει χαρακτηριστικό κεφάλι με κοκκινωπό το πάνω μέρος και ελαφρό «μουστάκι» στο πρόσωπο. Πιο κοινό και με ευρεία κατανομή στο παρελθόν, φώλιαζε σε πολλές περιοχές, ακόμη και σε νησιά. Σήμερα, η εξάπλωση του είναι πλέον πολύ αραιά και κατακερματισμένη, φωλιάζει δε κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα (πιθανότατα και στην ευρύτερη περιοχή των Μετεώρων) και σε λίγα νησιά, π.χ Λέσβος, Κώς κ.α. Ο ελληνικός πληθυσμός υπολογίζεται σε 30 περίπου ζευγάρια και ανήκει στο υποείδος F. b. feldeggi.
Παραμένει ένα από τα πιο άγνωστα αρπακτικά στη χώρα μας, αφού η βιολογία και οικολογία του δεν έχει ακόμη μελετηθεί. Ζει κυρίως σε ανοιχτές, ξερές, άγονες και βραχώδεις, ημιορεινές και πεδινές περιοχές, αλλά φωλιές του σε βράχια έχουν βρεθεί και σε ανοιχτά πευκοδάση. Εξαίρετος και ευκίνητος κυνηγός, τρέφεται κυρίως με μικρού και μεσαίου μεγέθους πουλιά και σπανιότερα με άλλα σπονδυλόζωα ή και έντομα.
Το είδος είναι ευάλωτο λόγω του πολύ αραιού πληθυσμού του και της κατακερματισμένης του κατανομής. Λόγω των περιορισμένων μας γνώσεων για την οικολογία του, δεν γνωρίζουμε επαρκώς τους κινδύνους που αντιμετωπίζει, αλλά πιθανόν να απειλείται από αλλοδαπούς συλλέκτες αβγών ή νεοσσών για ιερακοθηρία, τη λαθροθηρία και, τοπικά, τη μείωση της λείας του λόγω υπερθήρευσης. Το Χρυσογέρακο χαρακτηρίζεται ως «Κινδυνεύον» είδος, ένα δε μεγάλο, ίσως, μέρος του πληθυσμού του στην Ελλάδα απαντάται σε περιοχές του δικτύου ΖΕΠ / Natura 2000. Το είδος πάντως χρειάζεται αποτελεσματικότερη προστασία, ιδιαίτερα στις περιοχές αναπαραγωγής και, κυρίως, στις φωλιές του. Επίσης χρειάζεται συστηματική απογραφή μελέτη της βιολογίας / οικολογίας του, παρακολούθηση του πληθυσμού του και αξιολόγηση των απειλών που αντιμετωπίζει.
