Βιοποικιλότητα: Ένας συνεχής αγώνας για τη διατήρηση
της: Μανδραβέλη Ελένης -Γεωπόνος MSc Βιολόγος
Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά εμφανίζεται ο όρος «βιοποικιλότητα», του οποίου η σημασία είναι η ποικιλότητα της ζωής στη Γη, σε όλα τα επίπεδα, από τα γονίδια μέχρι και τα οικοσυστήματα. Βιοποικιλότητα είναι ο πλούτος της φύσης και η βάση της ζωής μας. Αποτελεί κοινό αγαθό και πολύτιμη παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές, για αυτόν το λόγο είναι απαραίτητη η προστασία της.
Η εξαφάνιση των ειδών είναι ένα δραματικό αλλά αναπόφευκτο κομμάτι της εξέλιξης, δυστυχώς όμως, λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, ο ρυθμός εξαφάνισης υπολογίζεται πλέον 100-1000 φορές υψηλότερος σε σχέση με τον φυσικό ρυθμό. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δημιουργήσει νομικό και θεσμικό πλαίσιο προστασίας της Βιοποικιλότητας, από τα πλέον πρωτοπόρα παγκοσμίως, με ακρογωνιαίο λίθο τις οδηγίες για τα Άγρια Πτηνά και για τους Οικοτόπους. Παράλληλα εφαρμόζεται και η Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα (2011) που καθορίζει το πλαίσιο δράσης της ΕΕ κατά την επόμενη δεκαετία. O στόχος της είναι η ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων στην ΕΕ, μέχρι το 2020. Όλα τα παραπάνω αποτελούν τη βάση του ευρωπαϊκού δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura 2000.
Το Δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει προστατευόμενες περιοχές οι οποίες καλύπτουν το 18% της επιφάνειας της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Σε αυτές συγκαταλέγεται και η περιοχή των Μετεώρων και των Αντιχάσιων όρεων. Η περιοχή αυτή χαρακτηρίζεται από την παρουσία ποικιλίας καλοδιατηρημένων δασικών οικοτόπων, με εξαιρετική βιοποικιλότητα λόγω της παρουσίας μεγάλου αριθμού ενδημικών και απειλούμενων ειδών φυτών και ζώων, νομικά προστατευόμενων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Τα σημαντικότερα εξ αυτών είναι ο Ασπροπάρης (Neophron percnopteus), η Ευρωπαϊκή νυχτερίδα (Tadarida teniotis teniotis), o λύκος (Canis lupus), όπως επίσης και τα ενδημικά φυτικά είδη Centaurea kalambakensis και Centaurea lactiflora.
Στις δασικές εκτάσεις της περιοχής, υπάρχει και μεγάλη ποικιλότητα μανιταριών. Δυστυχώς όμως, ενώ στην Ευρώπη πολλά είδη μανιταριών απειλούνται, τα μανιτάρια δεν συγκαταλέγονται στα παραρτήματα των Ευρωπαϊκών Οδηγιών. Οι δράσεις για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας πολύ συχνά παραμελούν τους μακρομύκητες εξαιτίας της ανεπαρκούς πληροφορίας της οικολογίας, της κατανομής και της κατάστασης τους.
Μία από τις δράσεις της Στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα είναι και η ευαισθητοποίηση των εμπλεκομένων φορέων, η ενίσχυση της συμμετοχής τους και η βελτίωση της τήρησης της νομοθεσίας. Για την επίτευξη των παραπάνω είναι απαραίτητη πρώτα η πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Τα μουσεία Φυσικής Ιστορίας, σε όλο τον κόσμο, σκοπό έχουν, μέσα από τις συλλογές τους και από την επιστημονική κατάρτιση του προσωπικού τους, να συνδέσουν τις διάφορες εκφάνσεις και πηγές γνώσης με προβλήματα διατήρησης και λύσεις αυτών σε πραγματικές συνθήκες.
Έτσι και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων και Μουσείο Μανιταριών προσπαθεί να παγιώσει αυτή τη λογική στην παρουσίαση των συλλογών του, στοχεύοντας στην ενημέρωση των επισκεπτών και της τοπικής κοινωνίας. Οι συλλογές που εκτίθενται στο μουσείο παρουσιάζουν ένα ζωντανό πορτραίτο της ομορφιάς και της αφθονίας της ζωής στη Γη, τονίζοντας τόσο τη βιοποικιλότητα όσο και τους παράγοντες που την απειλούν.
